نگهداری صحیح آسانسور

نگهداری صحیح آسانسور

نگهداری صحیح آسانسور از مهمترین اقدامات می‌باشد زیرا مستقیما با جان کاربران در ارتباط می باشد لذ بایستی ایمن، قابل اعتماد و کارا باشد و این ناشی از فعل و انفعالاتی است که در سه مرحله جداگانه قابل بررسی است. آسانسور وسیله ای مکانیزه می باشد که در یک چارچوب مشخص بنام چاه حرکت می کند و وظیفه جابجائی عمودی مسافران و کاربران را بر عهده دارد. سه مرحله را می توان به شرح زیر تفکیک کرد.

مرحله اول: مرحله قبل از ساخت و یا مرحله طراحی و ساخت سازه ساختمانی

مرحله دوم: طراحی ساخت و مونتاژ مکانیکی آسانسور

مرحله سوم: نگهداری و پشتیبانی آسانسور

این سه مرحله کاملا از همدیگر جدا بوده ولی بر روی کارکرد نهائی تاثیر دارند.طوری که نقض و یا عملکرد ضعیف در هر مرحله،عملکرد مراحل دیگر را زیر سوال می برد .

نکته ای که هم اینک گریبان گیر اکثر آسانسورهای کشور می باشد این بوده که متاسفانه بسیاری از بهره برداران آسانسور تنها در موقع خرابی آسانسور نسبت به وجود سرویس کار احساس نیاز می کنند و تا زمانی که آسانسور بدون مشکل کار می کند بازرسی ادواری و منظم آن را به ورطه فراموشی می سپارند. نباید فراموش کرد که نگهداری صحیح آسانسور از مهمترین اعمالی که اعضای ساختمان باید همواره پیگیرش باشند.

هم اکنون در کشور آسانسورهای بسیاری وجود دارند که عمر آنها به بالای ۲۵ سال می رسد آنچه در این میان حائز اهمیت است وجود هزاران آسانسور در حال کار می باشد که به دلیل عدم توجه به اهمیت سرویس و نگهداری دارای عملکرد مناسب و ایمن نیستند.

عموما آسانسورهای فعال در کشور را به دو بخش می توان تقسیم کرد.

الف- آسانسورهایی که توسط شرکت بازرسی کنترل ایمنی، مورد تایید قرارگرفته و شامل ضوابط استاندارد می باشد.

ب- اکثر آسانسورهای شهرستان ها و برخی آسانسورهائی که در تهران نصب شده اند که توسط شرکت بازرسی تایید نشده اند.

هر چند برای آسانسورهایی که توسط شرکت بازرسی تایید شده اند امیدواری وجود دارد ولی در اینگونه آسانسورها پس از یکسال بهره برداری از آسانسور،ضمانت فروشنده در مورد آسانسور و قطعات آن به پایان رسیده ودر برخی مواقع هم راهبری آسانسور و انجام سرویس و نگهداری صحیح آسانسور ، پس از آن خاتمه می یابد. چرا که در بسیاری موارد قرارداد ها به صورت یک ساله تنظیم می گردد و در سال دوم تمدید نمی گردد و یا اینکه از همان ابتدا قراردادها بصورت صوری بسته می شود.بدین ترتیب برخی آسانسورهای تحویلی به شرکت بازرسی، پس از یکسال به حال خود رها می شوند و صرفا بهره برداران و ساکنین ساختمان ها بنا به ضرورت و مشکلات آسانسور خود، از سرویس کاران استفاده می کنند.و همچنین دربعضی مواقع علی الاظاهر برای کاهش هزینه های جاری ساختمان،آسانسورها بدون سرویس و نظارت رها شده و تنها در مواقع خرابی به یاد سرویس کار می افتند.

آسانسور به تنهائی یک پروژه کامل در ساختمان است و از معماری تا سازه و فن و تکنیک در کنار صدها قطعه ریز و درشت که هرکدام پیچیدگی و مسائل خاص خود را دارند.با توجه به اینکه قطعات آسانسور مستهلک می باشند لذا چنین وسیله ای بدون نگهداری مناسب و اصولی، متکی بر پایه های علمی این فن،کارکرد مطلوبی نخواهد داشت اگر نگهداری کافی برای آن صورت نگیرد احتمال وجود قطعات فرسوده وجود دارد و برای استفاده خطرناک است. در برخی موارد به علت عدم برنامه راهبری سرویس و نگهداری صحیح آسانسور ، یک آسانسور خوب و با کیفیت تبدیل به یک دستگاه نا مطمئن می شود.به همین خاطر است که متاسفانه شاهدیم طی سالیان اخیر سوانح و حوادث مرتبط با آسانسور از رشد قابل توجهی برخوردار بوده است.

این مقاله را نیز بخوانید : آسانسور استارندارد

انواع فعالیتهای سرویس و نگهداری صحیح آسانسور

بازرسی از آسانسور

بازرسی از آسانسور در مقاطع زمانی برنامه ریزی شده صورت می پذیرد تا معلوم شودکه آیا آسانسور به سرویس نیاز دارد یا به تعمیرات پیشگیرانه؟بازرسی ممکن است به صورت چشمی یا عینی و یا از طریق اندازه گیری بعضی از ویژگیهای فیزیکی دستگاهها باشد.

سرویس صحیح آسانسور

در صورتیکه هنگام بازرسی نیاز به سرویس احساس شود سرویس دهی برای قسمتهای متحرک و ثابت اعم از الکتریکی و مکانیکی صورت می پذیرد.همچنین هر آسانسور باید مطابق “چک لیست سرویس و نگهداری صحیح آسانسور” ماهیانه حداقل یکبار مورد سرویس قرارگیرد.

تعمیرات خرابی

این تعمیرات مربوط به مواردی است که دستگاه از کار افتاده است و نمی تواند به وظایف پیش بینی شده عمل کند.با انجام تعمیرات لازمه، آسانسور مجددا راه اندازی شده و مورد بهره برداری قرارمی گیرد.

کلیه بازرسی ها بر اساس استانداردهای ذیل انجام می گیرد :

– استانداردهای جهانی (EN81,ASME,A17.1 ,…).

– استانداردهای ملی ایران ۱-۳٫ ۶۳ .

در عملیات بازرسی جامع آسانسورها موارد زیر مورد بررسی قرار می گیرد :

– عملکرد قفلها و دربهای کابین و طبقات

– سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل و مسیر حرکت کابین

– سیستم های کنترلی ، ایمنی ، الکتریکی و محرکه آسانسور

– عملکرد ترمز ایمنی ، گاورنر و ضربه گیرها

اما کاربران آسانسور باید دقت کنند که بسیاری از خرابیها به مرور اتفاق می افتد(مانند سایش سیم بکسل و شیارهای مربوط به آنها،شل شدن اتصالات،خستگی قطعات و غیره)که شاید بهره برداران آسانسور متوجه این موارد و خطرات احتمالی نشوند.لذا واگذاری سرویس و نگهداری صحیح آسانسور به شرکتهای مرتبط می تواند اطمینان کامل استفاده کنندگان از آنرا به همراه داشته باشد.و کاربر مطمئن شود که مجموعه آسانسوری در حال حفاظت است و سیستم حفاظت آن مطابق استانداردهای معین پیگیری می شود.

به یاد داشته باشیم سرویس و نگهداری صحیح آسانسور ، تضمین دهنده ایمنی آن و آسایش کاربران و بهره برداران می باشد.

تعمیرات پیشگیرانه

این تعمیرات زمانی صورت می گیرد که هنوز امکانات وسایل نصب شده در حال کار بوده و دچار خرابی نشده است .هدف از تعمیرات پیشگیرانه آن است که خرابی سیستم به تعویق افتد و فاصله های بین خرابیها رو افزایش بگذارد.ویا جلوی خرابی های احتمالی گرفته شود.

مقررات ایمنی ترمز آسانسور

در صورت قطع برق و یا قطع برق سیستم کنترل ، سیستم ترمزآسانسور باید به طور اتوماتیک عمل کند ، لذا ، از ترمز های اصطکاکی الکترو مغناطیسی استفاده می شود .اگر کابین با ۱۲۵% بار اسمی خود در سرعت معمول خود حرکت کند ، ترمز ها باید قادر به توقف کامل سیستم باشند و بلافاصله سیستم را در حالت ساکن نگهدارند .

– ترمز باید توسط فنرهای فشاری و یا نیروی وزن عمل کند .

– ترمز توسط الکترومغناطیس و یا الکتروهیدرولیک باید باز شود .

– اگر جریان برق قطع شود باید حداقل دو وسیله مستقل الکتریکی کنترل کننده داشته باشد .

– در صورت قطع جریان برق ، ترمز باید بلافاصله عمل نماید .

– هنگامیکه موتور گیربکس با یک وسیله دستی اضطراری مجهز باشد

– ترمز باید طوری طراحی شده باشد که توسط دست بتوان آن را باز کرد و با فشار دائمی توسط یک نفر این ترمز باز بماند.

مقررات ایمنی سیستم محرکه و ترمز آسانسور

هر آسانسور باید حداقل یک سیستم محرک مخصوص به خود داشته باشد .

حرکت دادن آسانسور به دو روش مجاز است .

الف )اسیستم اصطکاکی : با استفاده از سیم بکسل و فلکه و وزنه تعادل ( By traction )

ب ) سیستم مستقیم : این سیستم چه از نوع وینچی بدون وزنه تعادل و چه از نوع فقط برای سرعتهای کمتر از .۰٫۶۳ متر بر ثانیه مجاز است . (Positiv drive)

آسانسور باید مجهز به سیستم ترمزی باشد که در مواقع قطع منبع تغذیه موتور اصلی و یا مدارهای فرمان به صورت خود کار سیستم متحرکه را متوقف نماید .

سیستم ترمز باید یک ترمز الکترومکانیکی ( اصطکاکی ) داشته باشد .

سیستم ترمز باید بدون هیچگونه تاخیری پس از قطع مدار باز کننده ترمز ،عمل نماید ( دیود با خازنی که به طور مستقیم به ترمینال سیم پیچی ترمز متصل است بعنوان یک وسیله تاخیر دهنده محسوب نمی شود .

فشار کفشهای ترمز باید توسط نیروی فنر تامین شود .

ترمز باید دارای حداقل دو کفشک با لنتهای نسوز باشد که روی دیسک یا استوانه عمل می کنند .

توجه داشته باشید که در بحث نگهداری صحیح آسانسور ، استفاده از ترمز نواری ممنوع است .

وجود چرخ طیار یا وسیله دیگری برای رساندن کابین در حالت اضطراری تا سر طبقه ضروریست .

برای قسمتهای گردنده در دسترس با سطح ناصاف نظیر زنجیرها ، چرخ زنجیرها و چرخ دنده ها بایستی حفاظت موثری پیش بینی شود .

کلیه اجزاء گردنده با سطح صاف بایستی به رنگ زرد باشد.

وزنه تعادل آسانسور

وزنه تعادل در آسانسورهای کششی و زنجیری برای تعادل جرم کابین و درصدی از وزن بار به کار می رود. این درصد بین ۴۵ تا ۵۰ می باشد. وزنه های تعادل داخل قاب مربوطه بایستی به طریقی مهار شده باشند که در اثر ضربات احتمالی شکسته نشوند و از قاب خارج نشوند . به قاب وزنه باید حفاظ یا حفاظ هایی فلزی نصب شود تا در صورت شکستن کفشک های وزنه ، قاب از ریل وزنه خارج نشود .

سیستم تعلیق کابین و مکانیزم تعادل

کابین و وزنه های تعادل در آسانسور چه نقشی دارند؟

کابین و وزنه های تعادل توسط سیم بکسلهای فولادی معلق نگه داشته می شوند . سیم بکسل های آسانسور به بالای یوک کابین متصل می شوند. یک وسیله اتوماتیک برای تنظیم کشش سیم بگسل تعلیق باید حداقل در یکی از دو انتها وجود داشته باشد. این وسیله با مکانیزم متعادل ساز فشردگی بطور جداگانه معرفی می شود، چنین وسیله ای شامل یک سوکت گوه ای است که همراه یک فنر مارپیچ فولادی ، ضربه گیر لاستیکی و کابل شو است.

با ما همراه باشید تا در ادامه به بررسی اصول نگهداری صحیح آسانسور بپردازیم…